Eğitimlerimizden ya da güncel yaşamdan bilgiler edinin
Makaleler
FUTBOLDA MİYOFASYAL HAT EGZERSİZLERİ VE ÖNEMİ
FUTBOLDA MİYOFASYAL HAT EGZERSİZLERİ VE ÖNEMİ
Fasya, kasları, kemikleri, organları, sinirleri, kan damarlarını ve diğer yapıları hem içine alan hem de çevreleyen ve kesintisiz, üç boyutlu bir ağda baştan ayağa uzanan gerilim altındaki tüm fibröz bağ dokusunu ifade eder (Findley, 2009). Örümcek ağı gibi bir etkileşi,mde olup yapılan tüm çalışmarda etkisi vardır. Fasya tüm vücutta bir gerilim kuvveti iletim sisteminin parçası olan fibröz kollajen dokulardan oluşur (Beardsley ve Skarabot, 2015) ayrıca mekanik uyaranlara cevap verebilen özellikleri içeren bir dokudur (Bordoni ve Myers, 2020).
Miyofasya 2 gruba ayrılır;
Yüzeysel fasya; Derinin hemen altında yoğun ve areolar bağ dokusu ve yağ içeren saran tabakadır (Langevin ve Huijing, 2009).
Derin fasya ise; alttaki dokuların şeklindeki değişiklikleri sınırlayan, çoğunlukla yoğun, düzensiz düzenlenmiş bağ dokusundan oluşan sürekli tabakadır. Derin fasya epimisyum ve intermusküler septa ile sürekli olabilir ve ayrıca areolar bağ dokusu katmanları içerebilir (Langevin ve Huijing, 2009). Miyofasiyal hat kavramı, yani kasılan bir bölgenin geriliminin yankıları vardır ve yakın ve uzaktaki diğer bölgeleri etkiler, fizyoterapiden yogaya, spordan meditasyona kadar farklı disiplinlerde kullanılmaktadır. (Bordoni, Myers 2020). Makroskopik bir bakış açısından, revizyon ve kadavra çalışmaları (mekanik veya manuel traksiyon ile) bazı miyofasyal çizgilerin varlığını vurgulamış ve göstermiştir. Bir örnek vermek gerekirse, sağlıklı kişilerde alt ekstremitelerin esnetilmesi, fleksiyon/ekstansiyonda servikal yolun hareket açıklığını iyileştirir (Bordoni ve Myers, 2020).
Miyofasiyal zincirler boyunca gerilme iletimi, hareket sisteminin düzgün çalışmasına katkıda bulunabilir (Grive vd., 2015).
Fasya tendonlar birlikte çalıştır ve bu nedenle bir kasın hareket anı bu kasın etki içinde olduğu diğer kaslarında hareketine yol açar. Hareket sırasındaki bu birliktelikte kastan iskelet sistemine kuvvet aktarımı daha çok kaslar arası Miyofasya ile ilgilidir. Kaslar, kasılma kuvvetlerinin %40'ını kendi tendonlarına değil, fasyal bağlantılar ile yakın komşuluk içinde oldukları diğer kaslara iletirler. Bu durum antagonist kaslara kuvvet aktarımını da içerir ve yapılan harekete direncin artmasına neden olur (Özsu ve Kurt 2018; Kumka ve Bonar, 2012).
Tüm çalışmalara bakıldığında insan vücudun her yapısının birbirinden bağımsız olmayacağı anlaşılmaktadır. Bunlardan biri de kinetik zincirin bir bütün olarak fasyal hatlar ile birbirine bağlı bir sistem olup herhangi bir hareket anında birbirlerini etkilediğidir (Dischiavi vd., 2018). Fasya, kas-iskelet sisteminin biyomekaniğine bütünsel olarak dahil görünmektedir (Gerlach ve Lierse, 1990). Kasın ürettiği kuvvet, epimisyum vasıtasıyla direkt olarak sinerjist kaslar arasında aktarılabildiği gibi nörovasküler trakt yoluyla indirekt olarak antagonisti de etkileyebilmektedir (Huijing, Yaman, Ozturk ve Yucesoy, 2011).
Kinetik Zincir; Bir segmentin hareketi, ilk segmentin hem proksimal hem de distalindeki segmentleri etkiler. Kinetik bağlantı ilkesi, başlangıçta yetişkin insan vücudunun bilgisayarlı bir formunu oluşturan Hanavan tarafından geliştirilen ve açıklanan bir konsepte dayanmaktadır. Bu bilgisayarlı form, alt ekstremiteleri, gövdeyi ve üst ekstremiteleri içeren konik bağlantıları içerir. Üst ekstremite beceri performansı ile ilgili olarak, üst ekstremite segmentlerindeki iş, büyük bir kas-iskelet sistemi yüzeyi aracılığıyla gövde ve omurgaya iletilir. Bu kas-iskelet yüzeyi boyunca büyük miktarda enerji üretimi ile sonuçlanan bir kuvvet alışverişi vardır (Ellenbecker ve Aoki, 2020). Vücudun bir tarafında kas kuvvetini artırmak için egzersizler yapılırsa, karşı tarafta istemli kuvvet artabilir. Tek taraflı bir kuvvet antrenmanı programını takiben kontralateral antrenmansız uzuvda kuvvet artışları gözlemlenmektedir (Carroll vd., 2006).
Futbolda genelde ısınma veya soğumada yapılan foam roller ile miyofasyayı baskılama çalışmalarını kasları parça parça izole bir şekilde yapma yerine bütünsel bir şekilde miyofasyal hatta olan kasları ile yapmak bu verimli olacaktır. Miyofasyal çalışma sonunda aynı şekilde kassal esneklik çalışmaları da bu bağlamda düşünülmeli ve miyofasyal hatta olan kasları aynı anda esnetebilecek egzersizler ile çalışmalar yapılmalıdır.
Egzersiz seçimine gelecek olursa yukarıda bahsedilen miyofasyal hat kavramına ve önemine ek olarak futbolda izole bir hareket yoktur. Eklemler koordineli bir şekilde çoklu olarak harekete dahil olmaktadır. Zaten çoğu hareketi incelediğimizde koşu sırasında fonksiyonel arka hat ve ön hat, yana kaymalarda ve yön değiştirmelerde lateral hat ve spiral hat, sıçramada yüzeysel arka hat ve tüm hareketlerde yeterli stabilizasyonu sağlamak için derin fasyadaki kaslar aynı anda çok aktif olacak ve hareket verimliliğini arttırıp performans artışına sebep olacaktır.