Hareket becerileri doğumla başlayıp, büyüme ve gelişmeyle birlikte basit refleksiften hareketlerinden karmaşık hareket davranışlarına doğru devam eden bir süreçtir. (Yıldız, 2018).

Sportif faaliyetlere çocukların ekibin bir parçası olarak katılmaları; yardımlaşma, sorumluluk alma, düzenli ve birlikte çalışma, kurallara uyma ve diğer kişilerin haklarına saygı duyma gibi sosyal becerilerin ve duyguların geliştirmesini etkilemektedir. (Güven, 2006)

Temel hareket becerileri gelişmiş̧ olan çocuklar, daha özel beceri gerektiren alanlara da hazır olacaklardır. Okul öncesi dönem ve ilkokulun ilk yılları temel hareketlerde profesyonel olmak için çok önemli yıllardır. (Yıldız, 2018). 

Ergenlik döneminde hızlı büyüme, temel spor becerilerinde istikrarı sağlamayı zorlaştırmaktadır. Erken olgunlaşanlar, en azından başlangıçta, geç olgunlaşanlardan daha iyi performans göstereceklerdir. Buna karşılık, geç olgunlaşan atlet, lisede, üniversitede veya sonrasında genellikle erken olgunlaşanlardan daha iyi performans gösterir. (Fahey, 2013).

Çocuklarda spor becerilerinin gelişimi, beyin ve sinir sisteminin olgunlaşmasına, kaslara, sıcaklık düzenlenmesine ve endokrin sistemlerine bağlıdır. (Fahey, 2013).

Çocuklar minyatür yetişkinler değildir. Antrenör, çocuklar için bir egzersiz programı tasarlarken büyüme sürecini dikkate almalıdır. (Fahey, 2013).

Temel hareket becerilerinin gelişimi, çocuklarda küçük ve büyük motor kas becerilerinin gelişmesiyle beraber kasların koordineli bir şekilde çalışmasına olanak sağlar Yıldız, (2018). 

Kemikleri strese sokan ve kemik büyümesini uyaran egzersiz, doğrudan kemik büyümesini artırmıyor gibi görünüyor, fakat kemik yoğunluğunu ve genişliğini artırıyor. Büyüme sırasında egzersiz, strese daha iyi dayanabilen daha yoğun, daha güçlü kemikten oluşan bir iskelet oluşturur. (Fahey, 2013).

Vücut kompozisyonu, yağın yağsız ağırlığa oranı, büyüme sırasında önemli bir rol oynar nedeni ise aşırı kilolu çocuklar aşırı kilolu yetişkinler olmaya eğilimlidirler. Yağ hücrelerinin sayısı erken ergenliğe kadar artar (hücre hiperplazisi). Daha sonra, artan vücut yağı, esas olarak artan hücre boyutu (hücre hipertrofisi) ile meydana gelir. Yağ hücreleri bir kez geliştikten sonra sayı olarak değil, sadece boyut olarak küçülebilir. (Fahey, 2013).

Okullar arası müsabakalara katılan 10-11 yaş grubu sporcu çocuklar ile spor yapmayan çocukların temel motor beceri düzeylerinin karşılaştıran bir çalışmada spor müsabakalarına katılan grubun müsabakalara katılmayanlara göre motor beceri düzeylerinde önemli gelişmeler saptamışlar. (Akın, Kalkavan, Gülaç, 2016).

Yapılan çalışmada, Sportif faaliyetlere aktif olarak katılan çocukların lokomotor becerileri ile katımayan çocukların lokomotor becerileri arasında önemli fark olduğu ifade edilmiştir. (Chen, 2013).

Kızların temel motor becerileri karşılaştıran çalışmada, elde edilen verilerde çift yönlü koordinasyon, denge, güç ve koşu becerilerinde sporcu kızların lehine önemli bir farklılık olduğu ifade edilmiştir (De Milander, 2011). 

Kas kuvveti, çocuklarda yaşla birlikte artar. Ergenlik çağında, kas kuvvetinde belirgin artışlar olur. Hettinger’e göre 11 yaşından itibaren, Martin’e göre ise 10 yaşından itibaren cinsiyet farklarının görülmeye başlamasıyla birlikte hızlanan kuvvet gelişimi, 13-14 yaşlarında büyük bir gelişim oranına erişmektedir. (Gümüşdağ ve Yıldırım 2018) 

Erkek çocuklarda kas büyüklüğündeki artışlar, kas kuvvetinde gelişmeler ile bağlantılıdır. Ortalama olarak, hızlı artışlar yaklaşık 14 yaşında meydana gelir ve ergenlik boyunca devam eder. Önemli bireysel farklılıklar olgunlaşma düzeyine, vücut yapısına ve fiziksel aktivite miktarına bağlanabilir. (Fahey, 2013).

Erkeklerde, antrenmana bağlı önemli kas hipertrofisi ergenliğe kadar ortaya çıkmaz. Bunun nedeni, cinsel olarak olgunlaşmamış çocuklarda bulunan düşük testosteron seviyeleridir. Dinlenik ve maksimum kalp hızı, çocukluk ve ergenlik döneminde giderek azalır. (Fahey, 2013).

Sürat, yaş gruplarına göre değişiklik gösterir. Okul öncesi çağda hareketler yavaş gerçekleşir ve kaba beceri özellikleri taşır. 

·      5-7 yaşları arasında genel hareket süratinde bir iyileşme görülür. 

·      Birinci okul çocuğu döneminde (6-9 yaş arasında) hareket süratinin gelişimi en büyük ilerlemeyi kaydeder. 

·      İkinci okul çocuğu döneminde (10-14 yaş arası) reaksiyon sürati hemen hemen yetişkin değerlerine ulaşır. 

·      Hareket hızı da sürekli olarak artış gösterir. Birinci ve ikinci ergenlik çağındaysa (14-18 yaş arası) sinirsel süreçlerin gösterdiği hareketliliğe bağlı olan sürat özellikleri maksimum değerlerine ulaşır ve gelişimini tamamlar. (Gümüşdağ 2018)

Dayanıklılık çocuklarda erken yaşlarda görülen bir özelliktir. Dayanıklılığın en hassas olduğu dönemler erkeklerde ve kızlarda 4 yaşında ve 13 yaşından sonraki döneme rastlamaktadır. (Gümüşdağ, 2018)

Esneklik küçük yaşlarda daha fazladır ve kemikler ve kaslar gelişmeye başladıkça esneklik azalmaya başlar. (Gümüşdağ, 2018)

Genel koordinatif beceriler ilk olarak küçük çocukluk yaşı ile (3 yaş) okul çağı yaşı arasında öğrenilebilir. 7-9 yaşları arasında koordinasyon performansında belirgin bir artış görülür. Bu artış 11 yaşın sonuna kadar devam eder. (Gümüşdağ, 2018)

Denge yeteneği okul öncesi çağındaki çocuklarda iyi bir düzeye erişmektedir. İlkokul çocuklarının vücut dengeleri oldukça gelişmiştir. Bu dönemde henüz cinsiyete özgü farklılıklar ortaya çıkmamıştır. Ortaokul çağına ulaşıldığında çocuklarda denge yeteneği en gelişmiş duruma erişir. Ergenliğin başlaması ile denge yeteneği az miktarda gelişir ya da duraksamaya uğrar. (Gümüşdağ, 2018)

Gelişen teknoloji ve hareketsizlik en çok çocukları etkilemektedir. Çocuklar bu durumdan kaynaklı postürel bozukluklarında çok erken yaşlarda yaşamaktadır fakat bu yetişkinlerde olduğu gibi anormal değil, gelişim ile spor programlarına katılım çocuklardaki bu postürel problemleri önlemede veya iyileştirmede etkili olmaktadır. (Canlı, 2019).

Posturel değişimler en çok 7-12 yaş grubundaki çocuklarda olmaktadır. Bu dönemlerde ideal postur için yapılacak çalışmalar sinir kas sitemi ve bunun birlikte koordineli şekilde olmasını gerektirir. (Canlı, 2019).

Çocukluk döneminde yapılan fiziksel aktiviteye katılım obezite, kemik gelişim ve aktif yaşam için önemlidir. (Canlı, 2019) Direnç antrenmanının kemik kuvvet indeksi ve mineral oranını artırarak, tendonları kuvvetlendirerek antrenman ve yarışma sırasında yaralanmayı önlemek için yardımcı kasların kuvveti artırarak yaralanma oranlarını azalttığı gösterilmiştir.   (Myers, Beam, Fakhoury, 2017). Gençlerde yapılan kuvvet antrenmanları kemik mineralizasyonunu uyarabilir ve kemik yoğunluğu üzerinde olumlu bir etkiye sahip olabilir. (Stricker, 2008)

Dünya Sağlık Örgütü ve Bazı devletlerin çocuklar için fiziksel aktivite önerileri; Pieles, Oberhoffer, (2020)

·       Günde en az 60 dakika orta ila şiddetli fiziksel aktivite,> 60 dakika ek sağlık yararları sağlar. Çoğu fiziksel aktivite aerobik olmalıdır.

·       Haftada en az 3 gün şiddetli şiddetli aktiviteler Kas ve kemiği kuvvetlendiren aktiviteler.

·       Günlük 60 dakika orta ila şiddetli fiziksel aktivite.

·       Haftada 3 gün yüksek yoğunlukta aktiviteler

·       Haftada 3 gün kas-iskelet sistemini güçlendiren aktiviteler 

·       Günde 2 saat maksimum hareketsiz ekran süresi

·       Günde en az 60 dakika orta ila şiddetli fiziksel aktivite 

·       Haftada en az 3 gün şiddetli yoğunlukta aktiviteler

·       Haftada en az 3 gün kas ve kemiği kuvvetlendiren aktiviteler.

·       Günde en az 60 dakika orta ila şiddetli fiziksel aktivite 

·       Haftada en az 3 gün kas-iskelet sistemini kuvvetlendiren aktiviteler. 

·       Hareketsiz zamanı en aza indirin.

Günde en az 60 dakika orta ila şiddetli fiziksel aktivite, 

 

Akın, S., Kalkavan, A. & Gülaç, M. (2016). Okullar arası Müsabakalara Katılan 10-11 Yaş Grubu Sporcu Çocuklar ile Spor Yapmayan Çocukların Temel Motor Beceri Düzeylerinin Karşılaştırılması. Sportif Bakış: Spor ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 3 (1), 21-32 

 

American Academy of Pediatrics Council on Sports Medicine and Fitness, McCambridge, T. M., & Stricker, P. R. (2008). Strength training by children and adolescents. Pediatrics, 121(4), 835–840. 

 

Canli, Umut &Taşkın, Cüneyt & Koçak, Çalık. (2019). Çocuklar için Spor Eğitimi (1. Bs.), Gazi Kitap Evi, Ankara.

Chen, A. (2013). Motor Skills Matter to Physical Activity at Least for Children, Journal of Sport and Health, 2: 58-59. 

De Milander, M. (2011). Motor Proficiency and Physical Fitness in Active and Inactive Girls Aged 12 to 13 Years, South African Journal for Research in Sport, Physical Education and Recreation, 33(3): 11-22. 

Fahey, Thomas. (2013). Youth fitness: the complete guide to sports and fitness for kids and teens.

 

Gümüşdağ, Hayrettin & Yıldırım, Mehmet. (2020). Spor Bilimlerinde Çocuklarda Motor Gelişim. (1. Bs.), Nobel Akademik, Ankara

Güven, G. (2006). Kütahya’da Okul Öncesi Eğitim Kurumlarında Uygulanan Oyun ve Spor Programlarının İncelenip Değerlendirilmesi. Dumlupınar Üniversitesi

Myers, A. M., Beam, N. W., & Fakhoury, J. D. (2017). Resistance training for children and adolescents. Translational Pediatrics, 6(3), 137–143.

Pieles, G. E., & Oberhoffer, R. (2020). The Assessment of the Paediatric Athlete. Journal of cardiovascular translational research, 13(3), 306–312. 

 

Yıldız, E. & Çetin, Z. (2018). Sporun Psiko-Motor Gelişim ve Sosyal Gelişim Etkisi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 5 (2), 54-66.